Ο Βίος του Αγίου Νικολάου

Ὁ ἐνοριακός μας ναός εἶναι ἀφιερωμένος σέ ἕναν ἀπό τούς σημαντικότερους ἁγίους ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ῞Αγιο Νικόλαο. ῾Ως συνειδητοί πιστοί χριστιανοί πρέπει νά γνωρίζουμε, σύν τοῖς ἄλλοις, καί τό βίο τοῦ πολιούχου καί προστάτη τῆς ἐνορίας μας ῾Αγίου. Γι’ αὐτό τό λόγο παραθέτουμε συνοπτικά στοιχεῖα τοῦ βίου του. ῞Ενα ἀπό τά θετικά στοιχεῖα τῆς ὀργανωτικῆς δομῆς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας εἶναι καί ὁ θεσμός τοῦ ἐπισκόπου. Μόνο σέ Αὐτή, σέ ἀντίθεση μέ τήν ἱεροκρατία τοῦ παπισμοῦ καί τήν λαϊκοκρατία τοῦ προτεσταντισμοῦ, ὁ θεσμός τοῦ ἐπισκόπου λειτουργεῖ δημοκρατικά, ὡς γνήσιος ἐκφραστής τοῦ λαοῦ καί προϊστάμενος τῆς εὐχαριστιακῆς συνάξεως. ῾Η κοινωνία δέ μέ τίς ἄλλες τοπικές ἐκκλησίες συντελεῖται ἀφ’ ἑνός μέν διά τῆς κοινῆς πίστεως καί ἀφ’ ἑτέρου διά τοῦ ἐπισκόπου ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τόν ἀδιάσπαστο κρίκο τῶν ἐπισκόπων ὅλων τῶν τοπικῶν ἐκκλησιῶν. Ὁ ἐπίσκοπος λοιπόν στήν ᾿Ορθόδοξη Ἐκκλησία λειτουργεῖ ὡς κύριος θεσμός συγκρότησης τῆς ἴδιας τῆς ὁρατῆς Ἐκκλησίας καί ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπάρχει ἐπειδή αὐτός τόν ἔταξε ἐπίσκοπο, προκειμένου νά τόν διακονεῖ ποικιλότροπα. ῾Η ἁγία μας ᾿Ορθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει νά ἐπιδείξει ἀτέλειωτους καταλόγους ἐπισκόπων Της οἱ ὁποῖοι τίμησαν τήν ὑψηλή ἀποστολή τους καί ἔγιναν ζωντανά πρότυπα γιά μίμηση. Μιά ἀπό τίς ἀντιπροσωπευτικότερες μορφές ἰδανικῶν ἐπισκόπων Της εἶναι καί ὁ λαοφιλής ἅγιος Νικόλαος, ἐπίσκοπος Μύρων τῆς Λυκίας (Μ. Ἀσίας), ὁ ὁποῖος ἔχουμε τήν τιμή νά εἶναι ὁ προστάτης καί πολιοῦχος ῞Αγιος τῆς ἐνορίας μας καί τοῦ ὁποίου τήν ἱερή μνήμη τιμᾶ ἐξόχως ἡ Ἐκκλησία μας στίς 6 Δεκεμβρίου. Τό ἱερό του συναξάρι εἶναι στ’ ἀλήθεια μιά λεπτομερής θεώρηση τοῦ γνησίου τύπου τοῦ ὀρθοδόξου ἐπισκόπου. Ὁ ῞Αγιος Νικόλαος ὑπῆρξε ὄντως ἀντιπροσωπευτικός τύπος γνησίου ἐπισκόπου τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. ῾Η ζωή του ὁλόκληρη ὑπῆρξε προσαρμοσμένη πρός τή ζωή τοῦ Χριστοῦ πού τόσο ἀγάπησε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του καί τάχθηκε νά τόν ὑπηρετήσει πιστά. Σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας τή μεγάλη ἀπόφαση νά ὑπηρετήσει τό Χριστό καί τό λαό τοῦ Θεοῦ τήν πῆρε ἐνῶ ἦταν ἀκόμα παιδί! Γεννήθηκε στήν πόλη Πάταρα τῆς Λυκίας γύρω στά 265 μ.Χ. σέ μιά ἐποχή κρίσιμη κατά τήν ὁποία ἡ εἰδωλολατρία ἔδινε τίς τελευταῖες καί σκληρότερες μάχες της κατά τοῦ Χριστιανισμοῦ. Εἶναι γνωστοί οἱ σκληροί διωγμοί τῶν τελευταίων εἰδωλολατρῶν αὐτοκρατόρων. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του τόν ἀνάθρεψαν μέ παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. Φρόντισαν ἐπίσης νά τοῦ δώσουν καί τήν κατά κόσμον μόρφωση, ὥστε ὁ νεαρός Νικόλαος νά καταστεῖ μιά ὑπέροχη προσωπικότητα, τοῦ ὁποίου ἡ φήμη ἁπλώθηκε στή γύρω περιοχή. Οἱ ἀρετές καί τά προσόντα του ἐκτιμήθηκαν ἀπό τήν τοπική ἐκκλησία τῶν Πατάρων, ἡ ὁποία τόν κάλεσε νά τήν ὑπηρετήσει, τόν χειροτόνησε πρεσβύτερο καί ἀργότερα ὅταν χήρεψε ἡ ἐπισκοπή τῆς πόλεως τῶν Μύρων χειροτονήθηκε αὐτός ἐπίσκοπός της. Ἀφότου εἰσῆλθε στίς τάξεις τοῦ ἱεροῦ κλήρου ἔπαψε πλέον νά ζεῖ γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά ζοῦσε μόνο γιά νά ὑπηρετεῖ τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί ὅλους τούς ἀνθρώπους χωρίς καμιά διάκριση. Μετά τό θάνατο τῶν γονέων του μοίρασε ὁλόκληρη τήν περιουσία του στούς φτωχούς τῆς ἐπισκοπῆς του, ὥστε πλέον ἀνεπηρέαστος ἀπό προσωπικές βιοτικές μέριμνες νά ἀφοσιωθεῖ στό πολυποίκιλο ποιμαντικό του ἔργο. ῾Η ἐπισκοπή τῶν Μύρων ἔγινε τό κέντρο τῆς πνευματικῆς καί φιλανθρωπικῆς διακονίας τῶν κατοίκων ὅλης τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς Λυκίας. Ὁ ἐπίσκοπος Νικόλαος ἔγινε ὁ πατέρας, ὁ φροντιστής, ὁ παρηγορητής καί τό καταφύγιο κάθε φτωχοῦ, κατατρεγμένου καί πονεμένου ἀνθρώπου. Αὐτός μέ τήν ἀπέραντη ἀγάπη καί ἀνεκτικότητα, πού ἔτρεφε στά στήθη του, δέν ἄφηνε κανέναν χωρίς νά μήν τόν εὐεργετήσει καί νά μήν τόν στηρίξει πνευματικά ἠθικά καί ὑλικά. Κανένας δέ μπόρεσε νά ἐξηγήσει πού ἔβρισκε τούς ὑλικούς πόρους μέ τούς ὁποίους κάλυπτε τίς ἀνάγκες πλήθους ἐνδεῶν ἀνθρώπων. Παράλληλα ἔγινε ὁ διαπρύσιος στηλιτευτής τῶν ἐκμεταλλευτῶν κατά τῶν ἀδυνάτων καί τῶν φτωχῶν. Μέ τή σπάνια παρρησία καί τό θάρρος πού διέθετε ἀσκοῦσε ἔλεγχο σέ ὅλους ὅσοι εὐθύνονταν γιά τήν κακοδαιμονία τοῦ λαοῦ, ὅσο ψηλά καί ἄν βρίσκονταν. Τό συναξάρι ἀναφέρει πώς κάποτε στίς μέρες του ὁ λαός τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς ἐπισκοπῆς του λιμοκτονοῦσε. Γεμάτος ἀγωνία ὁ Νικόλαος κατέβηκε σέ κάποιο λιμάνι ὅπου συνάντησε πλοῖο γεμάτο σιτάρι πού ἦταν ἕτοιμο νά ἀποπλεύσει γιά τή Γαλλία, ἔπεισε τόν πλοιοκτήτη νά μείνει τό φορτίο στή Λυκία, πλήρωσε, ἄγνωστο πῶς, τό σιτάρι καί τό μοίρασε στούς λιμοκτονοῦντες κατοίκους τούς ὁποίους ἔσωσε ἀπό βέβαιο θάνατο. Ὁ κάθε ἀδύναμος ἄνθρωπος εἶχε τόν προστάτη του. Ὁ ἅγιος βρισκόταν κοντά σέ κάθε ἕναν καί σέ κάθε δύσκολη περίσταση εὐεργετοῦσε ἀκόμα καί θαυματουργικά. Ὁ βιογράφος του ἀναφέρει πλῆθος τέτοιων περιστατικῶν. Ὁ ἀπόλυτα φτωχός ἅγιος προικοδοτοῦσε τά φτωχά κορίτσια, προστάτευε τή σοδιά τῶν φτωχῶν γεωργῶν, γινόταν ὁ ἀρωγός τῶν ναυτικῶν. Μέχρι σήμερα παραμένει ὁ προστάτης τῶν ναυτιλομένων χάρη στίς πάμπολλες θαυματουργικές ἐπεμβάσεις του πρός αὐτούς. ῾Η πολιτική ἐξουσία σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Νικόλαο ὑπάρχει ἀπό τό Θεό νά ὑπηρετεῖ τό λαό. ῞Οταν αὐτή ἀντιστρατεύεται τό πραγματικό συμφέρον καί τό θέλημα τοῦ λαοῦ πρέπει νά ἐλέγχεται. ῎Ετσι ὁ ἅγιος δέν ἄργησε νά γίνει ὁ ἐλεγκτής τῶν διωκτῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ καί Μαξιμιανοῦ, οἱ ὁποῖοι ἔστειλαν στό θάνατο χιλιάδες χριστιανούς μάρτυρες. Ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ἐκφραστής καί τῆς γνήσιας καί ἀνόθευτης πίστης τῆς Ἐκκλησίας. ῾Η αἵρεση ἦταν γι’ αὐτόν ὕβρις κατά τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀλήθειας. ῾Ως μέλος τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (325) ἔδωσε σκληρή μάχη γιά νά ἀπομονωθεῖ ὁ αἱρετικός καί βλάσφημος τοῦ Χριστοῦ, ῎Αρειος. Γιά τήν παρρησία του αὐτή κλείστηκε στή φυλακή. Τά πράγματα τοῦ κόσμου τά θεωροῦσε ὅπως ὁ ἀπόστολος Παῦλος φτηνά, ἐφήμερα, ἀνούσια, πραγματικά «σκύβαλα» (Φιλιπ. 3, 8). Τή δόξα, τό χρῆμα, τή δύναμη, τήν κοινωνική καταξίωση τά θεωροῦσε ὑποδεέστερα ἀπό τή διακονία τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό, τά παραμέρισε ὅλα καί μέ θέρμη τάχθηκε στήν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ. Ὁλόκληρη ἡ ζωή του ὑπῆρξε ὑπόδειγμα πραγματικοῦ χριστιανοῦ ἡγέτη ταγμένου στή διακονία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Νικόλαος ἀποτελεῖ πράγματι πρότυπο γιά ὅλους τούς κατοπινούς κληρικούς, γιατί ὑπῆρξε ὁ ἴδιος πιστός μιμητής τοῦ Χριστοῦ (Α´ Πετρ. 3·13). Τό 330 μ.Χ. κοιμήθηκε εἰρηνικά γέρος καί κατάκοπος ἀπό τόν ἀγώνα καί τή συνεχή διακονία ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του. Τό σεπτό ἀποστεωμένο σκήνωμά του ἔγινε ἀντικείμενο τιμῆς ὄχι μόνο ἀπό τούς πιστούς τῆς ἐπισκοπῆς του, ἀλλά καί ἀπό ἀλλόθρησκους καί εἰδωλολάτρες οἱ ὁποῖοι εἶχαν εὐεργετηθεῖ ποικιλότροπα ἀπό αὐτόν. Ὁ τάφος του μέχρι σήμερα στά Μύρα εἶναι τόπος προσκύνησης τῶν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς χριστιανῶν, ἀλλά καί πολλῶν ἀλλοθρήσκων, οἱ ὁποῖοι συρρέουν γιά νά τιμήσουν αὐτή τή μεγάλη προσωπικότητα.

Δέν εἶναι ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦμε ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος ὑπῆρξε γνήσιος ἐκφραστής τοῦ χριστιανικοῦ καί τοῦ ἑλληνικοῦ ἰδεώδους. ῾Ως ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ὁ ἀντιπροσωπευτικός τύπος τοῦ χριστιανοῦ ἐπισκόπου, «εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ», σύμφωνα μέ τή θεολογία τοῦ ῾Αγίου Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου. Φύλακας τῆς ὀρθῆς πίστεως καί πνευματικός ἀρωγός τῶν πιστῶν. Ἐπί πλέον ὑπῆρξε ὁ ἀντιπροσωπευτικός ἐνσαρκωτής τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης. Τό ἀνθρωπιστικό ἰδεῶδες τοῦ ἑλληνισμοῦ σέ συνδυασμό μέ τόν ὑπέροχο χριστιανικό ἀνθρωπισμό συναντήθηκαν στό ἱερό πρόσωπο τοῦ Νικολάου, ἐφαρμόσθηκαν καί ἔγιναν πράξη. ῾Η δημοκρατική του τακτική καί ἡ συλλογικότητα στίς ἐνέργειές του εἶναι ἡ βίωση τῆς μακραίωνης ἑλληνικῆς παράδοσης ἡ ὁποία διασώθηκε καί βελτιώθηκε ἀπό τή χριστιανική διδασκαλία καί πράξη. Γι’ αὐτό ὁ ἅγιος αὐτός ἔγινε τόσο λαοφιλής, γι’ αὐτό τιμᾶται τόσο πολύ σέ ὁλόκληρο τόν ἑλλαδικό χῶρο, γι’ αὐτό ὑπάρχουν τόσοι πολλοί ναοί πρός τιμήν του, γι’ αὐτό πλῆθος ἀνθρώπων φέρουν μέ καμάρι τό σεπτό του ὄνομα. Γι’ αὐτό ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι νεοέλληνες ἔχουμε χρέος νά τιμᾶμε καί νά μιμούμαστε ὑπέροχες προσωπικότητες τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος μας, σάν αὐτή τοῦ ἁγίου Νικολάου.